Bu çalışma, XIX. yüzyıl sonlarından XX. yüzyıl ortalarına kadarki Türk kültür ve edebiyat hayatının önemli dergilerinden biri olup Servet-i Fünûn ve Fecr-i Ati edebiyatının yayın organı olarak da faaliyet gösteren Servet-i Fünûn Mecmuasını ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Servet-i Fünûn, Fecr-i Ati, Mecmua
(Makale Sahibi: Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 4, Say› 7, 2006, 533-544 Kübra Andı Edebiyat Öğretmeni)
XIX. yüzyıl sonlarından XX. yüzyıl ortalarına kadarki Türk kültür ve edebiyat hayatının önemli dergilerinden biri olan Servet-i Filnûn, ilk sayısını 27 Mart 1891’de neşreder. Devrin basın ve yayın kurallarına uygun olarak sunulan dilekçe ile Mabeyriden bir isim istenmiş, cevaben alman müsaade tezkiresinde yayınına izin verilen bu dergiye Mabeyn tarafından Servet-i Filnûn ismi münasip görülmüştür.
Aslında 1888’de Ahmed Ihsan’ın, Nikolaidis’in Türkçe olarak çıkardığı Servet adlı günlük gazetede çalışmaya başlaması Servet-i Filnûn dergisinin uzun süren macerasının başlangıç noktası olarak kabul edilebilir.
1887-1889 yılları arası matbuat hayatına bakacak olursak oldukça renkli bir görünüm ile karşılaşırız. Adeta bir dergi bolluğu yaşanmaktadır. Ahmed İhsan anılarında bu durumu şöyle anlatır: “1300 ile 1305 (1887-1889) arasında Türkiye’de ilk risale bolluğu oldu. Maarif Nezaretinde kurulmuş ve içinde çok değerli âzâları bulunan Encü-men-i Teftiş ve Muayene bu risaleleri muayene eder ve izin verirdi. Dediğim yıllarda, henüz Abdülhamid devrinin Babıali dâhiliyesinde kurulan sansür usulü sertleşme-mişti: Edebî ve ilmi risaleleri meşhur Münif Paşa’nın nazırı olduğu Maarif iyi karşılar ve korurdu. İşte bu koruyuş dediğim tarihte ilk risale bolluğunu yapmıştır.”1
Bu bolluktan sonra çeşitli siyasî, sosyal sebeplerden dolayı bu dergilerin bir kısmı kapanır. Dergilere bakma işi maarifin elinden alınıp Dahiliye Nezareti’ndeki matbuat müdürlüğüne verilir ve dergilerden de gazetelerin uyduğu kurallara uymaları istenir.